ถุงกับการลดโลกร้อน : นรินทร์ โอฬารกิจอนันต์

มีอยู่ช่วงหนึ่ง ที่กระแสเรื่องถุงผ้าลดโลกร้อนมาแรงมาก ผมเองก็ได้รับแจกถุงผ้าจากองค์กรต่างๆ ทั้งภาครัฐ และเอกชน ถึงเดี๋ยวนี้น่าจะเกินยี่สิบใบ

แม้ว่าผมจะอยากมีส่วนร่วมในการช่วยลดโลกร้อน แต่ขอยอมรับความจริงว่า ผมไม่เคยนำถุงผ้าที่ได้รับแจกเหล่านั้น ไปใช้เลยแม้แต่หนเดียว

ผมยอมรับว่า ยังรู้สึกเขินๆอยู่ ที่จะไปซื้อของที่ซูเปอร์มาร์เก็ตแล้วโหลดทุกอย่างที่ซื้อใส่ถุงผ้า แบกกลับบ้าน โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อคนส่วนใหญ่ไม่ได้ทำแบบนั้นกัน

มนุษย์เป็นสัตว์สังคม เราไม่ชอบความรู้สึกเวลาที่เราเป็นตัวประหลาด ไม่รู้จะมีใครคิดว่าเราเป็นพวกดัดจริตหรือเปล่า ที่เขาบอกว่า การทำความดีต้องอาศัยความกล้าหาญ นับว่าเป็นเรื่องจริงอยู่ไม่น้อย

แต่เวลาไปซื้อของชิ้นเล็กๆ แค่ชิ้นสองชิ้นในร้านสะดวกซื้อ ผมจะบอกคนขายว่าไม่เอาถุงแล้วถือของด้วยมือเปล่าเดินออกจากร้านทุกครั้ง แบบนี้ไม่รู้สึกเขินครับ

เวลาที่องค์กรทั้งหลายหันมานิยมแจกถุงผ้า เพื่อเป็นการส่งเสริมภาพลักษณ์ขององค์กร แต่สุดท้ายแล้ว เพราะอะไรบางอย่าง ทำให้คนส่วนใหญ่ไม่นิยมนำถุงผ้าไปใช้ มันจะกลายเป็นว่า ถุงผ้าจำนวนมากถูกผลิตขึ้นมา เพื่อการตลาดอย่างเดียว กลายเป็นการเพิ่มคาร์บอนมากกว่าที่จะลด ที่จริงแล้ว ในกระบวนการผลิตถุงผ้าแต่ละใบนั้น มีส่วนทำให้โลกร้อนไม่น้อยเลยทีเดียว

ผมรู้สึกชอบไอเดียของรัฐบาลจีนมาก ที่ยื่นมือเข้ามาออกกฎหมายสั่งห้ามร้านค้าให้ถุงพลาสติกแก่ลูกค้าฟรีๆ ลูกค้าคนไหนที่ต้องการถุง จะต้องจ่ายเงินให้ร้านค้าเพื่อซื้อถุงเท่านั้น

ผมว่ากฎหมายนี้มีประโยชน์มากในทางปฏิบัติ เพราะปกติพวกร้านค้าก็ไม่ได้อยากให้ถุงลูกค้าเท่าไรหรอก เนื่องจากเป็นต้นทุนอย่างหนึ่งของร้านค้า แต่ครั้นจะออกแคมเปญเลิกให้ถุงเพื่อลดโลกร้อนก็ไม่กล้า เพราะลูกค้าบางส่วนที่ไม่พอใจ เพราะอยากได้ถุงอาจหนีไปซื้อของที่ร้านคู่แข่ง ร้านค้าจึงจำเป็นต้องแจกถุงต่อไป เพราะกลัวว่าจะเสียส่วนแบ่งตลาด ร้านค้ากำลังอยู่ในเกมแห่งความลำบากใจของจำเลย (Prisoners’ Dilemma) ซึ่งผู้เล่นทุกคนรู้ว่าสิ่งที่ทำอยู่นั้นไม่ดี แต่ทุกคนก็จำเป็นต้องทำ เพราะไม่อยากเสียเปรียบ

การที่รัฐบาลออกเป็นกฎหมายให้ทุกร้านค้าห้ามแจกถุงเหมือนกันหมด เป็นการปลดแอกร้านค้าออกจากเกมดังกล่าว เพราะทำให้ร้านค้าไม่ต้องกลัวเสียเปรียบคู่แข่ง เพราะทุกร้านต้องทำเหมือนกันหมด ลูกค้าก็ไม่ต้องรู้สึกเขินอีกต่อไป เพราะคนส่วนใหญ่ต้องทำเหมือนกัน แถมร้านค้าก็ยังได้ลดต้นทุนอีกด้วย

วิธีการนี้ยังไม่ถือเป็นการจำกัดสิทธิจนเกินไป เพราะถ้าใครต้องการถุง เพราะจำเป็นต้องใช้จริงๆ ก็ยังใช้ได้อยู่ เพียงแต่ต้องจ่ายเงินจำนวนหนึ่งให้กับร้านค้าเท่านั้น ซึ่งร้านค้าก็ชอบอยู่แล้ว

วิธีการนี้นับว่า วิน-วิน สำหรับทุกฝ่าย ทั้งร้านค้า ลูกค้า และสิ่งแวดล้อมเลยทีเดียว

รัฐบาลไทยน่าจะรับนโยบายนี้ไว้พิจารณาดูบ้างนะครับ

อ้อเกือบลืมไป ที่จริงแล้ว เวลานำถุงมาเองจากบ้าน ไม่จำเป็นต้องเป็นถุงผ้าก็ได้นะครับ การนำถุงพลาสติกเก่าๆที่เคยใช้แล้ว พับให้เล็ก แล้วใส่กระเป๋ากางเกงมา ถึงเวลาก็กางออกมาใส่สินค้ากลับบ้านยังดีเสียกว่าการใช้ถุงผ้าเสียอีก เพราะเป็นการนำของที่ใช้แล้วกลับมาใช้ประโยชน์ใหม่ แทนที่จะต้องผลิตถุงผ้าเพิ่มขึ้นมาอีกหนึ่งใบ ทำให้โลกร้อนขึ้นอีก

ถุงกับการลดโลกร้อน
นรินทร์ โอฬารกิจอนันต์
29 ธันวาคม 2552